کاخها، کلیساها و مساجد تاریخی بخش مهمی از جاذبههای گردشگری استانبول به شمار میروند. این شهر تاریخی، پر از بناهای زیبا و قدیمی است. بناهایی که هر کدام از آنها بخشی از تاریخ کشور ترکیه را یادآوری میکنند. کاخ بیلربی استانبول یکی از کاخهای قدیمی و باشکوه شهر استانبول است که در مجاورت تنگه بسفر استانبول قرار دارد.
این بنای منحصر به فرد و شگفتانگیز سالها میزبان سیاستمداران مختلفی از سراسر جهان بوده است؛ اما در حال حاضر این گردشگران خارجی تور استانبول هستند که برای بازدید از کاخ بیلربی استانبول صف میکشند. در این مطلب میخواهیم به گوشه و کنار این کاخ سری بزنیم و درباره تاریخچه مفصل آن با شما صحبت کنیم؛ پس همراهمان بمانید.
ساخت کاخ بیلربی استانبول در سال 1863 آغاز شد و دو سال به طول انجامید. بیلربی در زبان ترکی به معنای پروردگار اعیان یا پادشاه پادشاهان است. این کاخ زمانی محل اقامت فرماندار آناتولی بود اما بعد از گذشت چندین سال به اقامتگاه تابستانی شاهان عثمانی تبدیل شد. البته تاریخچه این کاخ قدیمی به همینجا ختم نمیشود. اگر کمی به عقبتر برگردیم میبینیم که قبل از احداث کاخ بیلربی، بناهای دیگری نیز در محل فعلی این کاخ ساخته شده بودند. اولین بنا یک کاخ چوبی بوده که در حوالی سال 1829 به دستور سلطان محمود دوم ساخته شد. این کاخ چوبی تا سالها بعد پا برجا ماند تا اینکه در سال 1863 سلطان عبدالعزیز دستور تخریب کاخ چوبی و ساخت یک بنای جدید را صادر کرد.
این بنای جدید، کاخ بیلربی نام گرفت.همانطور که قبلاً اشاره کردیم؛ کاخ بیلربی در نزدیکی تنگه بسفر قرار دارد. این منطقه بسیار خوش آب و هوا است و مناظر طبیعی بسیار زیبایی دارد. به همین دلیل پادشاهان عثمانی برای فرار از گرمای طاقتفرسا به کاخ بیلربی میرفتند و تمام تابستان را در آنجا سپری میکردند. آنها پس از اتمام فصل تابستان به دولماباغچه باز میگشتند. شاید به همین دلیل است که هیچگونه سیستم گرمایشی در این کاخ وجود ندارد! همچنین سالهای زیادی از این کاخ به عنوان محلی برای اقامت میهمانان خارجی استفاده میشد. بد نیست که بدانید ناصرالدینشاه نیز مدتی در کاخ بیلربی استانبول اقامت داشته است. این کاخ شاهد حوادث تلخ و شیرین زیادی بوده است. برای مثال بخشی از شهرت کاخ بیلربی به خاطر پادشاه خلع شده عثمانی عبدالحمید دوم است. او پس از خلع شدن از سلطنت تا آخر عمرش در این کاخ زندگی کرد و در همانجا از دنیا رفت.
کاخ بیلربی استانبول در بخش آسیایی شهر استانبول، در منطقه اسکودار و محله بیلربی قرار گرفته است. این کاخ مشرف به تنگه بسفر و در امتداد قسمت شمالی آن قرار دارد. فاصله کاخ بیلربی با میدان تکسیم استانبول کمتر از نیم ساعت است؛ بنابراین اگر بخواهید از این میدان به کاخ بیلربی بروید میتوانید این فاصله کوتاه را با تاکسی یا اتوبوس طی کنید. پل گالاتا نیز در نزدیکی این کاخ قرار دارد. گردشگرانی که برای بازدید از کاخ بیلربی به این منطقه میروند؛ پس از آن راهی پل گالاتا میشوند تا یکی از بینظیرترین پلهای شهر استانبول را از نزدیک ببینند.کشتی هم میتواند انتخاب خوبی برای رفتن به کاخ بیلربی باشد.
اگر با کشتی به کاخ بیلربی بروید؛ با یک تیر دو نشان زدهاید. اول اینکه کشتیسواری را تجربه کردهاید و دوم اینکه مناظر زیبایی از تنگه و پل بسفر را از نزدیک دیدهاید. در ساحل بشیکتاش کشتیهای زیادی وجود دارند که از تنگه بسفر عبور کرده و مسافران را در نزدیکی کاخ بیلربی پیاده میکنند. در این مسیر مرغان دریایی شما را تا نزدیکی کاخ همراهی خواهند کرد. تجربه کشتیسواری در تنگه بسفر یکی از بهترین خاطرات بسیاری از مسافران استانبول است. مسافران تور لحظه آخری استانبول فرصت کافی برای بازدید از همه جاذبههای گردشگری این شهر را دارند. اگر شما هم با این تور به استانبول سفر میکنید؛ بازدید از کاخ بیلربی و کشتی سواری در تنگه بسفر را از دست ندهید.
احتمالاً شما نیز کنجکاوید که بدانید این کاخ بینظیر چگونه ساخته شده و معماری آن چه تفاوتی با کاخهای مشهور دیگر دارد. سرکیس بالیان و آگوپ بالیان معماران کاخ بیلربی استانبول هستند. معماری این بنا ترکیبی از معماری شرقی و غربی است. اگر با دقت به این کاخ نگاه کنید متوجه میشوید که نمای بیرونی کاخ کاملاً متقارن ساخته شده است. همچنین به دلیل اینکه زمین کاخ بیلربی مستطیل شکل است؛ معماران تمام تلاش خود را کردهاند تا بخش زیادی از ساختمان رو به تنگه بسفر باشد.در محوطه کاخ، آلاچیقها و باغهایی بسیار تماشایی وجود دارند.
باغ پشت کاخ با گلها و گیاهان کمیابی مانند مگنولیا پر شده و آلاچیقهای درون باغ با سنگ مرمر تزئين شدهاند. مساحت کاخ و فضای اطرافش بیش از سه هزار مترمربع است. نمای بیرونی کاخ از سنگ مرمر بوده و برای ساخت نمای داخلی از آجر و چوب استفاده شده است. از دیگر ویژگیهای منحصر به فرد کاخ بیلربی میتوان به دیوارهای عایق صدا و کفپوشهای حصیری عایق رطوبت اشاره کرد. این کفپوشها از مصر به ترکیه آورده شدند تا از آنها برای ساخت کاخ بیلربی استفاده کنند.
تا اینجا به طور مفصل درباره نمای بیرونی کاخ و جزئيات آن صحبت کردیم؛ حالا نوبت به بررسی معماری داخلی کاخ بیلربی استانبول میرسد. این کاخ در دو طبقه ساخته شده است. 26 اتاق کوچک و 6 اتاق بزرگ در این دو طبقه جای گرفتهاند. البته چندین آشپزخانه و یک انباری بسیار بزرگ نیز در قسمت زیر زمین کاخ قرار دارند. اتاقها و سالنها با فرشها و گلیمهای بسیار زیبایی پوشیده شدهاند و دیوارهای آنها تزئیناتی از جنس سنگ مرمر دارند. لوسترهای کریستالی و گلدانهای کوچک و بزرگ تعدادی از تزئینات دکوراسیون داخلی کاخ بیلربی هستند. در این کاخ نیز همانند سایر کاخهای حکومت عثمانی، یک آبنما و حوض در سالن پذیرایی ساخته شده است. نقاشیهای روی سقف و کتیبههای روی دیوار نیز در نوع خود بینظیرند.
سلطان عبدالعزیز و مادرش علاقه خاصی به هنر نقاشی داشتند به همین دلیل در گوشه و کنار کاخ بیلربی استانبول نقاشیهای زیبایی به چشم میخورد. همچنین مبلمان لوکس، دکوریهای آنتیک و ساعتهای فرانسوی چشم هر بینندهای را به خود خیره میکنند. این کاخ سه ورودی دارد. در گذشته ورودیهای زنانه و مردانه از یکدیگر جدا بودند. قسمت مردانه قدری پر زرق و برقتر از قسمت زنانه بود و از آن برای انجام کارهای مربوط به کشورداری استفاده میشد. دفتر وزیران دربار در قسمت شرقی کاخ قرار داشت و حرمسرای شاه و اتاق مادرش در بخش غربی کاخ بود. این کاخ اکنون به یک موزه تبدیل شده است و گردشگران میتوانند هر روز هفته بهجز روزهای دوشنبه از این کاخموزه بازدید کنند.