خانه موزه مقدم

خانه موزه مقدم

خانه موزه مقدم یکی از خانه های اعیانی دوران قاجار به حساب می آید که در تصاحب یکی از درباریان آن دوران با نام احتساب الملک قرار داشت. احتساب الملک دو فرزند پسر داشت که یکی از آنها حسن مقدم نام داشت و دیگری محسن مقدم بود.حسن مقدم که پسر بزرگتر احتساب الملک محسوب می شد، در سن جوانی فوت کرد. اما محسن مقدم که پسر کوچک تر خانواده بود، بعد از پایان تحصیلاتش در اروپا به ایران بازگشت. در نتیجه خانه پدری به او ارث رسید و محسن مقدم به همراه همسرش برای زندگی به این خانه آمدند.آقای مقدم که در رشته های تاریخ هنر، باستان شناسی و نقاشی تحصیل کرده بود، علاقه وافری به آثار و اشیای تاریخی و فرهنگی داشت.

به همین خاطر در طول زندگی مفید خود آثار و اشیای جالبی جمع آوری نمود و از آنها برای تزئین خانه خود استفاده نمود. به طوری که در هر گوشه از این خانه قطعات سنگی تراش خورده، تکه کاشی های قدیمی، انواع و اقسام صدف و چیزهایی از این قبیل دیده می شود. او علاوه بر اینها کلکسیون نسبتا کاملی از سفالینه ها، تابلوهای نقاشی، چپق و قلیان و اشیایی از این دست را جمع آوری نموده و در خانه پدری نگهداری می کرد.در واقع خانه مقدم را می توان یک موزه شخصی در نظر گرفت که تماشای هر قسمت از آن، انسان را به وجد می آورد.آقای مقدم در سال ۱۳۵۱ خانه پدری خودش را با تمامی آثاری که در آن جمع آوری کرده بود، وقف دانشگاه تهران کرد. دکتر مقدم در سال ۱۳۶۶ و همسر ایشان در سال ۱۳۶۹ دار فانی را وداع گفتند. پس از فوت آنها دانشگاه تهران متولی اصلی خانه موزه مقدم تلقی می گردد.

بخش های مختلف خانه موزه مقدم

خانه موزه مقدم نیز همچون دیگر خانه های قاجاری متشکل از دو بخش بیرونی و اندرونی می باشد. دکتر مقدم دو حیاط بیرونی و اندرونی را به وسیله دیواری متشکل از چند ستون مارپیچی زیبا که چندین طاق در وسط آنها ایجاد شده ، جدا کرده است. این دیوار جالب با نام دیوار تجدد شناخته می شود. این دیوار را معمار معروف ایرانی به نام دکتر هوشنگ سیحون طراحی نموده است. نکته جالب در مورد این دیوار، انتقال ستون های آن از کاخ خواهر ناصرالدین شاه در هنگام تخریب به این محل می باشد.

ساختمان بیرونی خانه موزه مقدم

ساختمان بیرونی خانه موزه مقدم به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری ایران از دو بخش اتاق پذیرایی و اتاق پیشخوان تشکیل می شود. اتاق پذیرایی که تقریبا بخش وسیعی از ساختمان را به خود اختصاص داده است، مربوط به فعالیت های علمی و پذیرایی از مهمانان بوده است. در حال حاضر در این بخش از خانه آثار و اشیای تاریخی مجموعه موزه مقدم با در نظر گرفتن توالی تاریخی آنها به نمایش گذاشته شده است.

در زمان حیات دکتر مقدم اتاق پیشخوان به عنوان اتاق جنبی سالن پذیرایی و برای برگزاری جلسات خصوصی مورد استفاده قرار می گرفته است. اما در حال حاضر بخشی از این اتاق به معرفی دکتر محسن مقدم و فعالیت های علمی و کاری ایشان تعلق گرفته است. در این بخش عکس ها و اسناد مختلفی از ایشان بر روی دیوار دیده می شود. در بخش دیگر وسایل شخصی دکتر مقدم قرار دارد.پایین ترین طبقه خانه که زیرزمین آن باشد، یک حوضخانه بسیار زیباست. دور تا دور این حوضخانه را کاشی ها و قطعات ظروف سفالی بی نظیری که قدمت آنها به سده های چهارم تا سیزدهم هجری قمری می رسد، فرا گرفته است.

ساختمان درونی خانه موزه مقدم

حیاط اندرونی خانه موزه مقدم توسط دکتر محسن مقدم و همسرشان طراحی شده است. آنها در طراحی این حیاط زیبا از فرش های دوران صفویان و قاجار الهام گرفته اند. به صورتی که در مرکز حیاط یک حوض زیبا قرار دارد و در چهار طرف آن باغچه هایی سر سبز قرار داده شده است که نمودی بسیار کوچک از چهار باغ ایرانی می باشد.داخل ساختمان اندرونی نیز دارای چند اتاق و یک نشیمن می باشد. یکی از اتاق های این ساختمان با نام اتاق قاجار شناخته می شود. در این اتاق آثار ارزشمندی از دوران زندیه و قاجار به چشم می خورند. برای مثال شومینه زیبایی که در این اتاق دیده می شود از کاخ فیروزه که متعلق به یکی از سوگلی های ناصرالدین شاه بوده، به اینجا آورده شده است. یا قدمت طاقچه گچبری اتاق به دوران زندیه باز می گردد و از اصفهان به اینجا منتقل گشته است.

اتاق نشیمن نیز اتاق اصلی محل زندگی دکتر مقدم و همسر ایشان بوده است. در حال حاضر آثار نقاشی ارزشمندی از دوران صفوی و قاجاری به نمایش گذاشته شده است. برخی از این آثار متعلق به صنیع الملک غفاری، رضا عباسی و آقا بزرگ شیرازی می باشد. علاوه بر اینها تعدادی از نقاشی های خود استاد مقدم نیز در بین این آثار دیده می شود.ایوان بزرگ این بخش از خانه ساختمان را به وسیله دو رشته پلکان مارپیچ به حیاط متصل می نماید. این ایوان بر روی چهار ستون کورنتی گچ بری شده استوار است. تزئینات و کاشی های به کار رفته در این ایوان متعلق به دوران مختلف صفویه، زندیه و قاجاریه می باشد.جمع آوری تمامی این آثار در این خانه باعث شده تا خانه موزه مقدم را به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری ایران بشناسند.

حیاط سرایداری

در بخش جنوب شرقی خانه موزه مقدم حیاط کوچکی دیده می شود که محل سکونت مستخدمین خانه بوده است. به همین خاطر تزئینات کمتری نسبت به باقی قسمت های خانه دارد. این بخش در حال حاضر تبدیل به بخش اداری موزه گشته است.