با آنکه ایرانیها شهر مشهد را بهعنوان یک شهر زیارتی میشناسند، اما این شهر جاذبههای گردشگری، تاریخی، تفریحی و فرهنگی متعددی دارد که مسافران تور مشهد میتوانند از آنها بازدید کنند. تاریخچه پارک کوهسنگی سومین جاذبه گردشگری مشهد بعد از حرم امام رضا و آرامگاه فردوسی بهشمار میرود. این پارک در حال حاضر یکی از محبوبترین مناطق تفریحی مشهد محسوب میشود که روزانه میزبان گردشگران بسیاری است. کوهسنگی تنها یک پارک نیست و در سالهای اخیر داخل این مجموعه امکانات تفریحی و مراکز فرهنگی متعددی ساخته شد. اما یکی از مشهورترین المانهای این پارک، پیکرههای سنگی آن هستند. مجسمه های پارک کوهسنگی مشهد را میتوان یکی از آثار تاریخی این شهر دانست. قبل از بررسی و آشنایی با این مجسمههای بیایید کمی بیشتر با محل قرارگیری آنها آشنا شویم.
کوه سنگی مشهد با ۲۰۰ هکتار وسعت در جنوب غربی شهر مشهد و میان دو کوه از رشته کوه بینالود واقع شده است (دلیل نامگذاری این منطقه را هم میتوان قرارگیری آن میان صخرههای کوه دانست). پارک ۳ ورودی دارد که درب اصلی آن به خیابان کوهسنگی یا بلوار کلانتری امروزی باز میشود. خیابان کوهسنگی از خیابانهای مشهور و قدیمی مشهد است که در سراسر آن درختهای تنومند پلاک شده بهچشم میخورد. این خیابان در دهههای گذشته نسب به حالت امروزیاش بسیار سرسبزتر بود. سال ۱۳۴۰ شهرداری مشهد، پارک کوهسنگی را از طریق این خیابان به بدنه اصلی شهر متصل کرد. این بوستان زیبا مجموعهای از صخرههای تراشخورده، رودها یا کانالهای آب جاری، آبنماهای بزرگ، باغهای زیبای گلکاری شده و… است. این منطقه در هر چهار فصل سال زیباست و منظرهای رویایی برای گردشگران دارد.
اشاره به نام منطقه کوهسنگی در اسناد و کتب تاریخی ما برای اولین بار مربوط به سال ۹۸۵ هجری قمری است. در این تاریخ مراسم تاجگذاری شاه عباس صفوی در این منطقه برگزار شد. کوهسنگی تا سال ۱۳۱۰ بکر و دستنخورده و تنها یک منطقه کوهستانی سرسبز، مرتفع و ییلاقی بود؛ در این سال با ایجاد قنات و استخر قدمهای نخست برای تبدیل این منطقه به یک مکان تفریحی آغاز شد. در سال ۱۳۱۸ کوهسنگی به سبک پارکهای مدرن اروپایی خیابانکشی شد و آلمانیها یک ساختمان دو طبقه در این محل بنا کردند؛ از آن زمان به بعد نام این منطقه به پارک کوهسنگی مشهد تغییر یافت. پس از آن بهتدریج تعداد اغذیه فروشیهای اطراف پارک افزایش یافتند و دیزی سنگیهای این منطقه مشهور و پرطرفدار شدند. بعد از انقلاب این پارک در سه فاز نهایی در سالهای ۷۶، ۸۷ و ۹۸ توسعه یافت و به یک مکان فرهنگی و تفریحی تمام و کمال تبدیل شد.
شیرهای یالدار طلایی رنگ پارک کوهسنگی سالهاست از سوژههای اصلی عکسهای تکی و خانوادگی گردشگران تور مشهد محسوب میشوند. این مجسمهها امروزه تنها هستند اما در سالهای گذشته و قبل از انقلاب در کنار این شیرها پیکرتراشههای انسان نیز در این پارک وجود داشته است. شیرهای سنگی در ورودی پارک در کنار استخر قدیمی و معروف آن و دقیقا روبهروی تالار رستوران کوهسنگی قرار دارند؛ گویا مجسمههای پیکر انسان در میان آب استخر قرار داشتند.
براساس یک روایت معتبر شهردار میلان در سال ۱۳۰۶ هجری شمسی این مجسمهها را به شهرداری وقت مشهد اهدا کرده است و مجسمهها هنر دست مجسمهسازان ایتالیاییاند. اما طبق برخی اسنادی که بهتازگی منتشر شده، گفته میشود مجسمههای پارک کوهسنگی مشهد در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی به سفارش آستان قدس رضوی و به دست یک مجسمهساز ایرانی ساخته شدهاند. در این سند که امکان تایید آن وجود ندارد، تعداد مجسمههای سفارش داده شده ۲۰ عدد بوده است.
اما باتوجه به اینکه مجسمههای پیکره بهدلیل مغایرت با موازین اسلامی و شرعی پس از انقلاب از پارک برداشته شدهاند، روایت نخست میتواند منطقی و عقلانیتر باشد. مجسمه نبرد پهلوان و نهنگ که به گرشاسپ و تمساح نیز شهرت داشت، یکی از پیکرتراشههاست که در برخی عکسهای قدیمی ثبت شده از پارک کوهسنگی بهچشم میخورد. اما از تعداد دقیق مجسمههای معدوم شده توسط انقلابیون سال ۵۷ اطلاعات دقیقی در دست نیست. در سالهای اخیر یک مجسمه سماور سنگی در این پارک ساخته شده که نه زیبایی مجسمههای قدیمی را دارد نه شهرت و داستانهای آنها را. اما این سماور نیز در بسیاری از عکسهای گرفته شده از پارک کوهسنگی مشهد بهچشم میخورد. به هر حال هنوز هم مجسمههای پارک کوهسنگی مشهد از جاذبههای تاریخی شهر مشهد و این پارک بهشمار میروند. عکس این شیرهای سنگی طلایی رنگ نیز در آلبوم یادگاری بسیاری از مسافران شهر مشهد در سالهای گذشته و تصاویر ثبتشده امروزی با دوربینهای تلفنهای همراه دیده میشود.
همانطور که قبلتر اشاره کردیم، پارک کوهسنگی یکی از جذابترین مناطق تفریحی مشهد بهشمار میرود. امکانات تفریحی این پارک لحظات هیجانانگیز و فراموش نشدنی را برای گردشگران تور لحظه آخری مشهد رقم میزند.
باغهای زیبا (باغ موزه طبیعی، باغ آرامگاه، باغ فرهنگی، باغ ورزشی، باغ تفریحی و باغ پذیرایی)
دریاچه مصنوعی و استخر قدیمی پارک
جزیره پرندگان
دوچرخه سواری (پارک کوهسنگی مسیر دوچرخه دارد)
کوهنوردی (دو قله از رشته کوه بینالود در محوطه این پارک قرار دارند)
شهربازی (سرپوشیده و روباز یا تابستانی و زمستانی)
محوطه پیکنیک (یکی از بهترین منطقههای مشهد برای پیکنیک کوهسنگی است)
قایق سواری (در گذشته محوطه قایق سواری پارک، استخر قدیمی آن بود؛ اما در سالهای اخیر امکانات این تفریح در دریاچه مصنوعی پارک ارائه میشود)
رستوران تالار کوهسنگی (امکان رزرو آن برای برگزاری مراسمها و مهمانی نیز فراهم است)
اجرای نمایش و تئاتر (در جشنها و مراسمهای خاص در این پارک جشنهای شاد و تئاترهای کمدی اجرای میشود)
پیست پاتیناژ و اسکیت (در نزدیکی پارک و در بلوار کلانتری قرار دارد)
کالسکه سواری
مسیر مونوریل اطراف کوهها
غرفههای اغذیه فروشی اطراف پارک
پارک کوهسنگی علاوه بر اینکه یک منطقه تفریحی محسوب میشود، مراکز فرهنگی هم دارد و برنامههای هنری نیز در این مکان اجرا میشود.
موزه بزرگ خراسان (جنب ورودی پارک)
فرهنگسرای کودک و آینده
مرکز هنری چهار سوق
نمایشگاه صنایع دستی
بازار هنر مشهد
سالن آمفی تئاتر
زمینهای ورزشی
برای ورود به پارک کوهسنگی نیازی به پرداخت ورودی نیست؛ اما برای استفاده از محوطه پارکینگ آن، باید هزینه پرداخت کنید.
پارک در تمام ساعات شبانهروز باز است.
سوغاتی پارک کوهسنگی، ظروف سنگی بهویژه ظرف دیزی سنگی است.