باکو پایتخت جمهوری آذربایجان یکی از توریستیترین شهرهای منطقه قفقاز بهشمار میرود. این شهر کهن و تاریخی که در سالهای اخیر تبدیل به یکی از مدرنترین شهرهای اروپا شده، سالانه میزبان گردشگران بسیاری از سراسر دنیاست. جذابترین نکته درباره این شهر حفظ تمام و کمال معماری و آثار باستانی آن که به ایچری شهر شهرت دارد (از آثار ثبت شده در یونسکو) در کنار برجها و ساختمانهای امروزی است. در کنار آن طبیعت زیبای این شهر، یکی دیگر از جاذبههای گردشگری باکو بهشمار میرود. کشور آذربایجان از همسایگان شمالی ایران بوده و پایتخت آن فاصله کمی با کشور ما دارد. بنابراین دور از انتظار نیست که سالانه بسیاری از هموطنان ما از مسیرهای زمینی، آبی و هوایی با تور باکو به این شهر زیبا سفر میکنند.
بزرگترین شهر و بندر جمهوری آذربایجان است (بیش از ۲۱۰۰ کیلومترمربع) که در سواحل غربی دریای خزر و در شبه جزیره آبشوران، قرار دارد. باکو از معدود مناطق نفتخیز منطقه قفقاز بهشمار میرود. این منطقه به شهر بادها شهرت دارد و گفته میشود نام آن از واژه پهلوی «بادکوبه» گرفته شده است. دلیل این نامگذاریها بادهای شدید و قدرتمندی بوده که همواره در این شهر میوزد. اما عداهای هم میگویند نام باکو از کلمه قفقازی «بَک» بهمعنای خورشید گرفته شده است و معنی دیگر آن طلاست. آذریها به این شهر «باکی» میگویند. باکو از زمان کشف اولین میدان نفتی جهان در آن شهرت یافت و عمده گسترش شهرسازی مدرن در این منطقه در دوره شوروری صورت گرفت. این شهر تا اواخر قرن ۱۹ میلادی و اوایل قرن بیستم یکی از بزرگترین مناطق تولید نفت در جهان بود.
باکو از شهرهای پرجمعیت منطقه قفقاز است (بیش از ۲ میلیون نفر) و اکثریت مردم آن مسلمان و شیعه هستند. باکو را بهعنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام میشناسند. زبان رسمی این کشور آذری است و «منات» بهعنوان واحد رسمی پول این کشور شناخته میشود. زبانهای ارمنی، روسی، تالشی، ارمنی، لزگی، تاتی و روسی نیز در این شهر رواج دارند. باکو دارای ۱۲ منطقه شهری بوده و در سالهای اخیر به یکی از مدرنترین شهرهای منطقه قفقاز تبدیل شده است.
طبق شواهد تاریخی شهر باکو بهطور رسمی در سال ۱۷۳۶ میلادی بهعنوان یک شهر شناخته شد. اما قدمت تاریخی آثار و بناهای موجود در این منطقه نشان میدهد باکو از بیش از ۱۰ هزار سال قدمت دارد و یکی از کهنترین شهرهای اروپا، قفقاز و جهان بهشمار میرود. گفته میشود در قرن دوازدهم میلادی پس از یک زمینلرزه شدید که در شماخی پایتخت شروانشاهان رخ داد، شهر باکو توسط آستیان اول (از پادشاهان شروانی) بهعنوان پایتخت کشور آذربایجان انتخاب شد. جمهوری آذربایجان و باکو، تاریخ پرفرازونشیبی را پشتسر گذاشتهاند. این منطقه بارها تحت تصرف فرمانروایان و لشکریان ادیان مختلف قرار گرفته است. هر یک از اقوام و ادیانی که به این منطقه حمله کرده و خاک آذربایجان را تصرف کردهاند از خود آیینها و فرهنگهای متعددی برجای گذاشتهاند. بنابراین در گوشه و کنار شهر باکو فرهنگ و تمدنهای گوناگونی مانند زرتشتی، اسلامی، مسیحی، شیروانی، ایرانی، ساسانی، عربی، عثمانی، روسی، کمونیست و…، بهچشم میخورد.
در قرن ۱۲ میلادی باکو تحت سلطه شروانشاهان بود. در دورهای از حکومت ساسانیان، ایرانیها توانستند بر این منطقه مسلط شوند. همچنین در سدههای ۱۴ و ۱۵ میلادی حکومت ایرانی صفویان بر این بخش حکمرانی میکرد. اما در قرن ۱۶ میلادی ترکهای عثمانی تسلط آذربایجان و شهر باکو را در دست گرفتند. پس از آن نادرشاه افشار مجددا این منطقه را به قلمروی ایران بازگرداند. اما باکو و سایر مناطق قفقاز که در قرارداد ننگین گلستان و ترکمنچای در دوره حاکمان بیکفایت قاجار از خاک ما جدا شد و چندی بعد با حمله بلشویکها به قلمرو و اراضی اتحاد جماهیر شوروی پیوست. سرانجام پس از فروپاشی این اتحاد نامیمون، کشور آذربایجان اعلام استقلال کرد و جمهوری آذربایجان با مرکزیت باکو شکل گرفت.
باکو یک شهر ساحلی است و آبوهوایی نسبتا معتدل و همچنین مرطوب دارد. اما میزان بارندگی در این شهر بهنسبت سایر شهرهای جمهوری آذربایجان کمتر است. بهترین زمان برای سفر با تور باکو را میتوان فصول بهار و پاییز دانست که این شهر آبوهوایی معتدل و دلپذیر دارد. میانگین دمای سالانه در این شهر ۱۸ درجه سانتیگراد بوده و بیشینه دمای آن در ماه ژوئن یا تیرماه با ۲۹ درجه سانتیگراد و کمینه دمای آن در ماه ژانویه یا دی ماه با ۶ درجه سانتیگراد ثبت شده است. یک نکته مهم درباره جغرافیای شهر باکو این است که ارتفاع منفی دارد. در بخشهایی از این شهر سطح زمین ۲۰ متر پایینتر از سطح دریاست و باکو یک منطقه کاملا پست و جلگهای بهشمار میرود. به این شهر کم ارتفاعترین پایتخت جهان میگویند.
همانطور که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، شهر باکو بافت تاریخی و باستانی خود را در کنار برجها، هتلها، مراکز خرید، مراکز تفریحی، کافه و رستوران و تمامی ساختمانهای مدرن امروزیاش حفظ کرده است. تقریبا تمامی بافت بخش تاریخی شهر مانند قلعهها، حصارها، ساختمانها، پلها و…، همچون گذشته پابرجا هستند و امروزه تبدیل به جاذبههای گردشگری شهر باکو شدهاند. در بافت تاریخی باکو که به آن ارگ باکو نیز میگویند، بناهای متعددی شامل ۲۳ محله، ۲ کاروانسرا، ۳ چشمه آب، میدان، بازار و…، دیده میشود.
• برج میدان
• شهر قدیمی
• آتشگاه باکو
• موزه فرش
• برجهای شعله
• برج دختر (قیز قلعهسی)
• میدان فواره
• مرکز فرهنگی حیدرعلیاف
• پارک ساحلی باکو
• کاخ شروان شاه
• پارک ملی آبشرون
• پارک ملی شیروان
• پارک ملی ساحلی آذربایجان
• گردشگاه نفت نفتالان
• کوه قویازان
• یانار داغ
• دریاچه گوی گول
• آتشفشان قره سو (پدیده گل افشان)
• منطقه باستانی قوبوستان
• موزه فرش آذربایجان
مردم آذربایجان هنرها و صنایع دستی مختلفی دارند که هنر دست مردم این کشور، قطعا بهترین سوغات از شهر باکو خواهد بود.
• فرش و قالیچه
• لوازم چرمی
• زیورآلات و جواهرات
• ظرف سفالی
• خنجرهای تزئینی
• منسوجات
• عروسکهای سنتی
گفتیم که باکو از شهرهای غربی حاشیه دریای خزر است. بنابراین یک شهر ساحلی و بندرگاه بهشمار میرود که سواحل تفریحی نیز دارد.
• ساحل شیخوف
• ساحل بیلگاه
• ساحل کرسنت
• کلوپ ساحلی آمبوران
• ساحل سی زون
فرهنگ غذایی مردم آذربایجان و شهر باکو شباهت زیادی به فرهنگ غذایی کشور ترکیه دارد. شهرهای شمال غربی ایران نیز تاحدودی فرهنگ غذایی مشابه با این کشورها دارند. آش و دلمه عموما در سفره آذربایجانیهای یافت میشود. کبابها نیز جزو غذاهای محبوب مردم آذربایجان هستند و سبزی و برنج در بیشتر غذاهای آذری استفاده میشوند. همچنین بهدلیل اینکه باکو یک شهر ساحلی بهشمار میرود، مسافران تور باکو از غذاهای لذیذ دریایی نیز در این بندر زیبا بیبهره نخواهد ماند.
• دوشبارا: برای تهیه این خوراک لذیذ، تکههای خمیر را با گوشت و سبزیجات پر کرده و در آب گوشت آنها را میپزند.
• لاوانگی: این غذا مرغ یا ماهی شکمپر که برای تهیه آن از پیاز، گردو، کشمش، آلو و ادویهجات و طعمدهندههای مختلف پر کردن شکم مرغ و ماهی استفاده میکنند.
• باستیرما: کلمه باستیر (Bastir) از عبارت Bastirma بهمعنای گوشت فشرده شده میآید. این غذا را مثل کباب میپزند اما قبل از پختن آن، گوشت را در سبزیجات و سس مخصوص میخوابانند.
• قرمه: خوراکی لذیذ از ترکیب گوشت گوسفند یا بره که استخوان داشته باشد با پیاز و گوجه تهیه است.
• پیتی: یکی از غذاهای ملی آذربایجان است. گوشت گوسفند که استخوان داشته باشد را با انواع سبزیجات، گوجه و سیبزمینی را ترکیب میکنند. پیتی چیزی شبیه به آبگوشت ماست.
• ساج: گوشت بره را با انواع سبزیجات مطعر طبخ کرده و با نان لواش سرو میکنند.
• پیلاف: یک پلوی معروف آذری است که با آجیل و میوههای خشک تهیه و با مرغ یا گوشت سرو میشود. پیلاف را میتوان اصلیترین غذای کشور آذربایجان دانست. به جز پیلاف، در فرهنگ غذایی آذریها، پلوهای مخصوص دیگری مثل قورمه پلو، چلیوف پلو، تویگو پلو، شیرین پلو و شوید پلو هم وجود دارد.
• خطاب: یا همان قطاب از غذاهای سنتی آذربایجان است. پایه این غذا خمیر بوده و داخل آن را با گوشت، پنیر و سبزیجات پر کرده، آن را در تنور میپزند و با سماق و رازیانه سرو میکنند. خطاب آذریهای شباهت زیادی به پیتزاهای قدیمی ایتالیا دارد.
• باکو شهری بسیار تمیز و امن است.
• سفر با تور باکو تقریبا ارزان و مقرون به صرفه است.
• ایرانیها برای رفتن به کشور آذربایجان باید ویزا دریافت کنند.
• فرودگاه شهر باکو حیدرعلیف نام دارد و در ۲۵ کیلومتری این شهر قرار گرفته است.
• مردم آربایجان و باکو روز استقلال کشورشان، عید نوروز، کریسمس و عید فطر را جشن میگیرند.
• هنرهای مانند موسیقی، رقص و تئاتر در باکو طرفداران بسیاری دارد.
• اتوبوس، مترو، تاکسی و تاکسیهای آنلاین (Bolt و Uber)، وسایل حملونقل عمومی شهر باکو هستند.
• هتل هیلتون
• هتل پارک این رادیسون
• هتل قفقاز باکو سیتی
• هتل ساحلی بیلگاه
• هتل فیرمونت
• هتل هایت ریجنسی باکو
• هتل پولمن
• هتل اکسلسیور باکو
• هتل ماریوت آبشرون
• هتل فور سیزن باکو
• هتل رویال پالاس
• هتل چک این اولد سینی اچ اند اچ
• هتل بادامدار
• هتل ال رویال
• هتل بست سنتر
• هتل بوتیک سون
• هتل باکو سیتی
• هتل سنترال باکو
• هتل ATFK
• هتل کارات این
• پورت باکو مال
• مرکز خرید مترو پارک
• مرکز خرید گنجلیک
• مرکز خرید پارک بلوار
• مرکز خرید آیگون
• مرکز خرید ۲۸
• مرکز خرید نرگیز
• مرکز خرید AF
• خیابان نظامی
• آمبوران مال
• مرکز خرید Emporium
• باکو اوتلت پارک
• خیابان نفتچیلر