کشور جمهوری آذربایجان زمانی نه چندان دور یکی از استان های شمالی کشورمان ایران بوده است که در دوره روسیه تزاری در قرن 18 میلادی و در اثر شکست در جنگ با روسیه از کشورمان جدا شده و تحت سیطره تزارها قرار گرفت و سپس نیز پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دهه 90 میلادی استقلال خود را به دست آورد. اما تاریخ فقط همین سطور کوتاه نیست. تاریخ ماجرا ها در دل خود دارد. آذربایجان اتحاد خود را به همین سادگی به دست نیاورد بلکه در راه این استقلال خون ها ریخته شد و جوانانی وطن دوست جان خود را فدای مام میهن کردند که مردم کشور بتوانند استقلال خود را بدست آوردن و آزادانه زندگی کنند و خیابان شهدا بر روی همین جان ها ساخته شد و با خاطرات همین فدارکاری ها نام شهدا بر آن نهادند.
خیابان شهدا در شهر باکو پایتخت جمهوری آذربایجان و در منطقه سبیل این شهر قرار دارد. در این خیابان پارکی ساخته شده است که مدفن بسیاری از جان باختگان حوادث خونین آذربایجان در قرن نوزدهم می باشد. این خیابان در جریان انقلاب بلشویکی روسیه محل تظاهرات و جنگ گروه های درگیر بوده است و کشته شدگان نیز در گورستان همین پارک دفن شدند . پس از پیرزوی انقلاب روسیه گورستان توسط بلشویک ها تخریب شد و مجسمه یکی از رهبران انقلابیون بلشویکی یعنی سرگی کیروف را در خیابان نصب کردند و این خیابان را به کیروف نامیده شد. بعد ها و در جریان استقلال آذرباجیان این مجسمه بر چیده شد و پارک دوباره به گورستان شهدای کشور آذربایجان تبدیل شد.
در سال 1988 نیز درگیری قره باغ بین آذربایجان و افراد مسلح وفادار به ارمنستان اتفاق افتاد که منجر به کشته شدن بسیاری از مردم از هر دو طرف گردید که کشته شدگان آذری مجددا در همین گورستان به خاک سپرده شدند در جریان این درگیری ها همزمان در سال 1990 حکومت کومونیستی شوروی فروپاشید و این بحران عمیق تر شد. مردم آذرباجیان به دنبال استقلال خواهی بودند و با نیروهای ارمنی و طرفداران آنها از شوروی درگیری شدیدی پیدا کردند. در جریان این درگیری های وحشتناک بالغ بر 15.000 نفر کشته شدند که در گورستان پارک این خیابان دفن شدند و نام خیابان را به یاد این آزادی خواهان شهدا نام نهادند.
در میان این شهدا جدود 1000 سرباز ترک نیز جای گرفته اند که به طرفداری از جنبش آزادی خواهی آذربایجان وارد جنگ شدند و به آنها کمک کردند. خیابان شهدا و پارک آن برای مردم باکو بسیار مهم و عزیز است چرا که برای آنان یک قرن فداکاری و جان افشانی را به یاد می آورد. این خیابان بسیار برای مدم قابل احترام است و مردم همیشه به این پارک با گل می آیند تا از شهیدان دفن شده در گورستان تجلیل کنند. در انتهای پارک نیز یادواره ای با یک شعله آتش همیشه در حال سوختن نیز ساخته و نصب شده است تا یاد این شهدا را همیشه زنده نگاه دارد.
امیدواریم در سفر به باکو با تور لحظه آخری باکو به این خیابان و پارک سری بزنید و علاوه بر محیط زیبا و دوست داشتنی آن از تاریخ عبرت آموز آن هم یادی کرده باشید.