معبد سامتاورو مجموعه ای از چندین صومعه مسیحی ارتدکس هست. تاریخ و زمان دقیقی از ساخت این بنا در دست نیست اما بنا بر شواهد و مدارکی که در دست هست احتمالا در قرن چهارم توسط شاه میریان سوم ساخته شده و در قرن یازدهم توسط پادشاه جورج اول و کاتولیک پاتریارک ملخیزدک اول بازسازی شده.
این صومعه تاریخی دارای یک معماری تاریخی قرون وسطایی ست که از اهمیت زیادی در نزد سازمان میراث جهانی یا همون یونسکو برخورداره به همین علت محافظت و نگهداری اون هم بر عهده همین سازمان هست. بنای یاد شده معبدی مربعی شکله که از معماری خاصی برخورداره. تذئینات به کار رفته در این بنا کاملا معمولی و متعلق به قرن یازدهم میلادیه.
نکته: راهب مقدس و معروف گرجی گابریل در حیاط این سازه به خاک سپرده شده.
معبد سامتاورو در قسمت شمال غربی شهر قدیمی متسختا ساخته شده. متاسفانه هیچ کتیبه ای برای بیان زمان ساخت اون باقی نمونده. به احتمال زیاد کتیبه ای سنگی وجود داشته که تمام اطلاعات مربوط به ساخت و سازنده این بنای تاریخی بر روی اون حک بوده اما بر اثر مرور زمان و گذشت سالیان متمادی که از ساخت اون می گذره نابود شده و اثری از اون باقی نمونده. بر اساس منابع گرجستانی، این صومعه در قرن چهارم، در زمان سلطنت پادشاه میریان سوم ایبریا، زمانی که کلیسای کوچک توسط سنت نینو ساخته شده این سازه هم بنا شده. میریان و همسرش نینو در قسمت حیاط این بنا دفن شدن. نام سامتاورو را می تونیم از زبان گرجی به معنای محل حاکم یا محل حاکمیت ترجمه کنیم.
معبد اصلی از نظر سبک و شیوه ساخت مربوط به نیمه ی اول قرن یازدهمه و احتمالا مدت کوتاهی بعد از کلیسای جامع اسو تیتس خولی ساخته شده. این کلیسا با اسو تیتس خولی در فاصله ی کمی قرار دارن. گنبد اون در سال ۱۲۸۳ با زلزله ای مهیب ویران شده که بعد ها در اواخر قرن سیزدهم تا اوایل قرن چهاردهم بازسازی شد.
بازسازی هایی جزئی در نمای این صومعه دیده میشن که به احتمال قوی و طبق شواهد در دست احتمالا در همون زمان انجام شدن. همچنین دیواری که کلیسا رو احاطه کرده در اواخر قرون وسطی ساخته شده و برج ناقوس هم توی قرن شانزدهم به اون اضافه شده. در حال حاضر نقاشی های دیوار اصلی به صورت نسبتا کاملی باقی موندن. نقاشی های جدیدی که توی قرن ۱۶ و ۱۷ کشیده شدن به حدی زیبا و جالب هستن که نگاه هر بیننده ای رو به خودشون جلب می کنن.
طبق بررسی ها و مشاهدات میدانی که از این بنا به عمل اومده نشون می ده که معبد چند بار دیگه هم مورد بازسازی قرار گرفته که به احتمال زیاد در قرن ۱۷ و یا بعد از اون بوده. لازم به ذکره که سنگ قبر بر روی آرامگاه میریان و همسرش نینو (نانا یا نی نا) هم توی قرن ۱۹ ساخته شده.
معبد یاد شده نمونه ای معمولی از معبد های مربعی شکله. گنبد اون بر دو ستون و دیوار های بیرون زده محراب استوارن. بازسازی این گنبد توی قرن های اخیر صورت گرفته. بازسازی هایی که در این اواخر انجام گرفته اندکی متفاوته و نسبت های معماریش با سبک قرن یازدهم هماهنگی نداره. این کلیسا دارای دو ورودی جنوبی و غربیه. نما های این مجموعه از سنگ های زرد و قهوه ای ساخته شدن. همچنین درگاه اون که به صورت طاق تزیین شده دارای حکاکی های زینتی جالب و منحصر به فردیه که به روی تخته حک شدن.
فضای داخلی با استفاده از پنجره ها، گنبد و پنجره ها و دریچه های روی ۴ دیوار کلیسا به خوبی روشن شده. مطابق با استاندارد های قرن یازدهم که تزیینات از اهمیت بالایی در ساخت بنا ها برخوردار بودن در این بنای منحصر به فرد هم بر تزیینات تاکید بسیاری شده. نماها به گونه ای هنرمندانه و زیبا تزیین شدن که نگاه ها رو جذب خودشون می کنن.
تزئینات نمای جنوبی نسبتا ظریف و ملایم هستن اما تزئینات نمای شمالی کاملا متفاوتن و از ملایمت و ظرافت تزئینات جنوبی در این قسمت خبری نیست. نمای شرقی به وسیله طاقچه های مثلثی تزئین شدن که شکل ظاهری اون ها نشانه دهنده تغییراتی هستن که بعد ها به اون اضافه شدن؛ مثلا بر روی دیوار ها نقش صلیب دیده میشه که اضافه شده و اما تزئینات نمای غربیش خیلی ساده تره چون تغییراتش خیلی جدید تر انجام گرفتن. به غیر از معبد اصلی، بنا شامل یک کلیسای کوچک، برج ناقوس، برج استوانه، بقایای کاخ و برخی از سازه های مدرنه که همه شون توسط دیوار احاطه شدن.
برج ناقوس که در گوشه ی شمال غربی دیوار قرار داره، سه طبقه هستش. طبقه همکف ورودی بنا ست. طبقه اول هم برای سکونت مورد استفاده قرار گرفته و طبقه دوم هم یک ناقوس بازه. کلیسای کوچکی که در سمت راست درب ورودی جا داره چندین دفعه بازسازی شده. گفته میشه اولین با توسط سنت نینو کاپادوکیه ساخته شده. او کسی بود که درباره آیین مسیحیت بسیار تبلیغ کرد و موفق شد دین مردم گرجستان رو به مسیحیت تغییر بده.
معبد سامتاورو جزء آثار تاریخی شهر متسختا به شمار میاد. شهر متسختا واقع در استان متسختا متیانتی در کشور گرجستان قرار داره. این معبد زیبا و متفاوت جزو بناهایی فرهنگی با اهمیت ملی گرجستان محسوب میشه که بجز اهمیت تاریخی و مذهبیش، طبیعت منطقه مجاور اون خیلی زیبا و بکره و برای گردشگرانی که با تور گرجستان هم به مذهب و تاریخ و هم به گردش در طبیعت علاقه دارن گزینه ای مناسب واسه بازدید هستش.