تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه از جمله آثار تاریخی و گردشگری شهر کرمانشاه به شمار می رود. کرمانشاه از جمله خوش آب و هوا ترین شهر های ایران ست که دارای قدمت تاریخی و باستانی است. در بافت قدیمی این شهر، نزدیک به مسجد جامع، خانه ای تاریخی مربوط به دوران قاجار قرار دارد. این خانه که به تکیه یا عمارت بیگلر بیگی معروف است، امروزه به عنوان موزه خط و کتابت مورد استفاده قرار می گیرد. ما در این مقاله به بررسی این اثر تاریخی، تاریخچه ، معماری و جاذبه های گردشگری آن می پردازیم.
تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه به این دلیل به این نام خوانده می شود که به دستور شخصی به نام عبدالله خان فراشباشی ملقب به بیگلربیگی ساخته شده است. این فرد که از اشخاص مذهبی و با نفوذ شهر کرمانشاه به شمار می رفت، در سال 1309 دستور ساخت این عمارت را داد و ساخت آن حدود 6 سال به طول انجامید. اما تزیینات آن، که شامل گچبری و آینه کاری است تا چند سال بعد نیز ادامه داشت. از آنجا که عبدالله بیگلربیگی فردی مذهبی بوده، از این عمارت جهت برگزاری مراسم های مذهبی در ماه محرم و صفر استفاده می کرده است. علاوه بر برگزاری مراسمات سوگواری، محل زندگی پسران وی نیز بوده است.
همچنین عبدالله خان فراش باشی از این مکان به عنوان دارالحکومه برای برگزاری جلسات مهم استفاده می کرده است. این عمارت در سال 1375 جزو آثار ملی ایران قرار گرفت و در سال 1380، سازمان میراث فرهنگی مرمت این بنا را آغاز کرد.سپس در سال 1383، موزه خط و کتابت در تکیه بیگلر بیگی تاسیس شد. در این موزه نسخه خطی برخی از کتب، مدارک، اسناد و مستندات تاریخی نگهداری می شود. در قسمت دیگری از این عمارت، نیز موزه پارینه سنگی وجود دارد. گفته می شود که این موزه، تنها موزه پارینه سنگی خاورمیانه بوده و به همین دلیل دارای اهمیت و ارزش بالایی است.
با اینکه تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه در زمان قاجار ساخته شده است، اما معماری آن ترکیبی از معماری قاجار و زندیه است. سر در ورودی این تکیه، دارای تزیینات مقرنس وگچی است. در راهروی ورودی، ستون ها و طاق های گچی دیده می شود. طاق ها دارای گچبری های برجسته هستند و در قسمت داخلی آنها تصاویر افراد مشهور مربوط به دوران قاجار نقاشی شده است. پس از راهرو ورودی، به یک هشتی می رسیم که موجب خاص بودن و زیبایی تکیه شده است. مساحتی که تکیه در آن ساخته شده است چیزی حدود 4000 متر مربع بوده است. این فضا شامل چندین قسمت و اتاق در کنار در ورودی بوده است که برای مهمانان غریبه مورد استفاده قرار می گرفته است. همچنین قسمتی از آن نیز محل نگهداری اسب ها و دام ها بوده است. امروزه این بخش ها واگذار شده و مساحت کل تکیه تقریبا نصف گردیده است.
تکیه بیگلر بیگی دارای سه ورودی است که درب اصلی برای تردد درب شرقی آن است. این عمارت دارای 24 طاق است که همه آنها دارای تزیینات برجسته گچبری هستند. ورودی اصلی نیز دارای تزیینات مقرنس کاری است. بعد از درب ورودی، هشتی قرار دارد که در آن چوبی است. هشتی دارای تعدادی طاقچه بوده و دیوار های آن پر از نقش و نگار و تصاویر سنتی است. بعد از هشتی راهرویی وجود دارد که به حیاط متصل است. این قسمت از عمارت برای سکونت نیز استفاده می شد. در ضلع شمالی حیاط یک ساختمان دو طبقه وجود دارد. در طبقه دوم ساختمان تعدادی اتاق وجود دارد که دارای ارسی های چوبی و رنگارنگ است. این قسمت از ساختمان شاه نشین بوده و دارای ستون های گچی تزیین شده می باشد. طبقه پایین نیز به عنوان استراحتگاه تابستانی در نظر گرفته می شده و به حیاط متصل می شود. تعدادی اتاق و حوضچه در وسط حیاط، این عمارت را برای استراحتگاه فصول گرم مناسب کرده است.
درب ورودی دیگر تکیه بیگلر بیگی در قسمت ضلع غربی تکیه قرار دارد و شامل دو در چوبی است. این درها موجب اتصال این قسمت به قسمت مسکونی می گردد. ضلع غربی که قسمت اصلی این مکان تاریخی است، حسینه را در خود جای داده است. حسینه نیز دو طبقه بوده که هر کدام از آنها دارای 6 اتاق هستند. حسینه 4 ستون دارد که دو تا از آنها گچی و دو تای دیگر به صورت نما هستند. قسمت داخلی حسینه نیز با تزیینات گچبری در سقف و ستون آمیخته شده است. نقوشی که روی ستون و در و دیوار حسینه وجود دارد، همگی تصاویر گل و گیاه هستند. وجود حیاط باصفا و حوض آبی در حیاط تکیه، مورد استقبال بسیاری از عزاداران قرار می گرفته است. گفتنی است که حیاط تکیه دو نیم متر از سطح خیابان پایین تر بوده و همین امر بر خاص بودن این مکان مذهبی و تاریخی می افزاید. وجود موزه های پارینه سنگی در این مکان نیز موجب جذب گردشگران بسیاری گردیده است.
اگر قصد سفر به این شهر با تور زمینی کرمانشاه یا به صورت شخصی را دارید، بازدید از تکیه بیگلر بیگی را فراموش نکنید. برای رسیدن به این مکان تاریخی باید وارد بافت قدیمی کرمانشاه شوید. در نزدیکی مسجد جامع این شهر، بلوار مدرس قرار دارد. این عمارت و تکیه تاریخی در بلوار مدرس واقع گردیده است. ساعت بازدید از آن نیز همه روزه به جز روزهای تعطیل از ساعت 8 تا 14 می باشد.